HOMMAGE

Een monument voor de dieren die geofferd zijn voor de medische wetenschap

De mensheid is zich ervan bewust dat het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen die (ernstige) ziekten kunnen genezen zeer belangrijk is. Zo belangrijk, dat er al eeuwenlang vele dieren aan opgeofferd worden. Ieder weldenkend mens zou het liever anders zien en hoopt dat de medische sector ooit nog eens zover zal komen dat geen enkel dier meer nodig is om research te doen en dat nieuwe stappen naar genezing gedaan kunnen worden via andere wegen.
Willy van Heumen was een pleitbezorgster voor deze idealistische doelstelling. Dat bracht zij onder andere tot uiting door de beeldhouwer Joep Coppens de opdracht te verstrekken een monument te maken tot eerbetoon aan alle tot nu toe aan de medische wetenschap voor research opgeofferde dieren.

De beeldhouwer heeft gekozen voor een offertafel/tempel, gedragen door zes chimpansees, de (voormalige*) proefdieren die door hun genetische verwantschap met de mens het meest aansprekend zijn.
Voor de vorm van de offertafel heeft hij zich laten inspireren door de oude Afrikanen, die één ‘meubel’ overal mee naar toe namen, zelfs naar het ziekenhuis: de neksteun. Een prachtig vormgegeven voorwerp, waarop het hoofd rustte als men zich te slapen of te rusten legde en dat sterk doet denken aan een (Bijbelse) offertafel.

Deze ‘offertafel’ bestaat uit een ’tafelblad’, gebogen en aan beide zijden enigszins naar boven wijzend, wat duidt op hoop en vervulling – zoals elke onderzoeker ooit hoopt te bereiken dat hij of zij een goed werkende methode ontdekt die toegepast kan worden in de geneeskunde, zonder dat hiervoor dieren nodig zijn.

Onder het licht gebogen tafelblad bevinden zich vier ‘steunberen’, sterke ondersteuningen waarop vier panelen te zien zijn. Daarop zijn in reliëf dieren aangebracht die vaak gebruikt worden voor medisch onderzoek, te weten geiten, honden, varkens, katten, konijnen, hazen, marmotten en ratten.

De zes apen dragen het geheel en vormen tezamen een sterk fundament onder de offertafel/tempel, ten teken dat de mensheid vooral aan hen te danken heeft dat de gezondheidszorg zover gevorderd is dat vele, eeuwenlang onherstelbare, ziekten nu genezen kunnen worden.

Een sterke hommage in brons aan de opgeofferde dieren en tegelijkertijd een hoopgevend signaal naar de andere, idealistische vorm van medisch research die Willy van Heumen en velen met haar voorstaan.

Momenteel bevindt het kunstwerk zich in Den Haag, op een prominente plaats in het gebouw van ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, waarmee de stichting een samenwerkingsverband gesloten heeft. Op 7 februari 2011 vond daar de officiële onthulling plaats.